XI naukowe spotkanie konserwatorów zabytków - Ljubljana 2011

XI naukowe spotkanie konserwatorów zabytków miało miejsce już jakis czas temu - 17 maja 2011, w Słoweńskim Muzuem Etnograficznym. Konserwatorzy różnych specjalizacji przedstawili swoje projekty i realizacje na plakatach. Mój plakat pt." Studja konserwacji i restauracji papieru i skóry w Polsce" zawisł w dziale poświeconym edukacji konserwatorów tuż obok plakatów poświeconych konserwatorskim studiom w Finlandii i na Węgrzech.

11. strokovno srečanje konservatorjev-restavratorjev

Okładka "Dla Pogorzelców"

Okładkę wydawnictwa "Dla Pogorzelców" konserwowałam jeszcze w ramch pracy we Wrocławskim Muzuem Narodowym. Obiekt pochodzi ze zbiorów Muzuem Sztuki Książki znajdujących się pod opieką pana Wojciecha Kaczorowskiego.

Książka do pracowni konserwacji trafiła w bardzo złym stanie. Papier bardzo zażółcony i zbrązowiały kruszył się w palcach. Niemlaże wszytkie kartki przedarte były na grzbiecie. Uszkodzona była również większa część narożników. Okładka była zabrudzona, zakurzona i również bardzo zażółcona. Papier bardzo łamiliwy i kruchy. Na grzbiecie i narożnikach liczne ubytki.

Prace konserwatorskie dzieliłyśmy z konserwatorką panią Lucyną Knapczyk. Pani Lucyna przygotowała książkę do konserwacji, wykonała paginację oraz demontaż obiektu, a następnie suche i mokre czyszcznie oraz odkwaszanie obiektu. Ja wykonałam wzmocnienia oraz naprawy kartek (wzmocnienie grzbietów paskami z bibuły japońskiej na kleik skrobiowy i metylocelulozę, uzupelnianie narożników masą papierową i bibułą japońską), naprawy okładki (uzupełnienie ubytków przygotowaną wcześniej masą papierową, wznacnianie bibułką japońską również na kleik skrobiowy i metylocelulozę). Następnie po suszeniu i prasowaniu w prasie, po wykonaniu retuszu oraz po konsultacji z introligatorem panem Andrzejem Włodarskim, książkę zszyłam na dwie taśmy.

Na zdjęciach przedstawiam prace nad samą okładką książki.

Fot 1. Okładka "Dla Pogorzelców", lico, stan w trakcie konserwacji - po oczyszczaniu na sucho, po kąpieli w wodzie i odkwaszaniu.

Fot 2. Okladka "Dla Pogorzelców", lico, stan w trakcie konserwacji, obiekt na stole podświetlanym w trakcie wykonywania napraw.

Fot 3. Okładka "Dla Pogorzelców", lico, stan po konserwacji.

Dwa czarno- białe druki z modlitwami.

Do konserwacji dostałam dwa czarno-białe druki z tekstami religijnymi: "Błogosławieństwo Duchowe Domu", oraz "Ku czci Boga i uwielbieniu Maryi Panny Różańcowej".
Oba druki zachowane w bardzo złym stanie. Papier mocno zażółcony, niezwykle osłabiony, kruszacy sie w palcach. Lica i odwrocia bardzo mocno zakurzone i zabrudzone.  Widoczne liczne plamy. Obie karty zostały pozaginane i pogniecione. W miejscach zgięć liczne ubytki i przedarcia, ktore podklejone zostały przezroczystą taśmą klejącą. Tasma w wyniku starzenia miejscami odspojiła się od papieru. Klej z taśm wnikął w strukturę papieru i znacznie obniżył zarówno jego właściwości wytrzymałościowe, jak i walory estetyczne. W miejscu podklejenia taśmą papier zbrązowiał, stał się sztywny, bardzo kruchy i przezroczysty.

Fot 1. Druk "Ku czci Boga i uwielbieniu Maryi Panny Różańcowej", lico, stan przed konserwacja.

Fot 2. Druk "Ku czci Boga i uwielbieniu Maryi Panny Różańcowej", fragment lica, stan przed konserwacja.

Fot 3. Druk "Ku czci Boga i uwielbieniu Maryi Panny Różańcowej", fragment odwrocia, stan przed konserwacja.

Fot 4.  Druk "Błogosławieństwo Duchowe Domu", lico, stan przed konserwacja.

Fot 5.  Druk "Błogosławieństwo Duchowe Domu", fragment lica, stan przed konserwacja.

Fot 6.  Druk "Błogosławieństwo Duchowe Domu", odwrocie, stan przed konserwacja.

Fot 7.  Druk "Błogosławieństwo Duchowe Domu", fragment odwrocia, stan przed konserwacja.

WYKONANE ZABIEGI KONSERWATORSKIE:

- mechaniczne usuwanie taśm klejących

- mechaniczne oczyszczanie awersów i rewersów obu druków gumami konserwatorskimi i skalpelami

- chemiczne usuwanie klejów po taśmach klejących ze struktury papieru – kąpiel w rozpuszczalniku acetonowym,

- kąpiel oczyszczająca papier w wodzie filtrowanej i demineralizowanej (24 godz.)

- kąpiel odkwaszająco- wzmacniająca w odkwaszaczu NASHEN BCP- konservierungsbad

- wzmacnianie papieru 1,5 % roztworem metylocelulozy

- dublowanie druków na papier japoński Sekishu Shi, na klej ze skrobii pszennej modyfikowanej

- prasowanie obiektów

- punktowanie uzupełnień kredkami pastelowymi

Fot 8. Druk "Ku czci Boga i uwielbieniu Maryi Panny Różańcowej", lico, stan po konserwacji.

Fot 9.  Druk "Błogosławieństwo Duchowe Domu", lico, stan pokonserwacji.

Fragment wotywnego ołtarzyka

Papierowa ramka stanowi czesc ołtarzyka wotywnego z przedstawieniem postaci Biblijnych. W kolumnie po lewej stronie postać Jezusa z barankiem na ręku, w kolumnie po prawej stronie- Maryji. Na łuku postać Boga Ojca oraz główki czterech aniołków.
Obiekt umieszczony za szklem.  Do konserwacji w pracowni papieru trafiła sama ramka. Pozostałe części obiektu, wykonane z innych materiałów konserwowane były przez pana Romana Kołakowskiego. 

Ramka– druk kolorowy na papierze została do szyby przyklejona licem.

Spoiwo z czasem zżółkło, zbrązowiało, rozpłynęło się tworząc zacieki na całości przedstawienia. Papier częściowo odspojony od szyby, z licznymi pęknięciami, bardzo kruchy i łamliwy.

Na brzegach zabrudzenia w kolorze czarnym. Od odwrocia bardzo mocne, tłuste zabrudzenia, plamy oraz widoczne ślady po próbie napraw przedarć niebieskim papierem gazetowym. 

W lewej części ramki znaczny ubytek –  brak bazy kolumny.

 

Fot 1. Lico naklejone na szybę. Stan przed konserwacją. Widać zażółcenia i zacieki od kleju, brązowe plamy oraz czarne zabrudzenia na brzegach. Ubytki oraz duży brakujący fragment z lewej strony.

Fot 2. Lico, fragment; stan przed konserwacją.

Fot 3. Lico, fragment- lewa kolumna z przedstawieneim Jezusa; stan przed konserwacją

Fot 4. Lico, fragment - prawa kolumna z przedstawieneim Maryji; stan przed konserwacją.

Fot 5. Odwrocie, stan przed konserwacją.

Fot 6. Odwrocie, fragment; stan przed konserwacją.

 

ZABIEGI KONSERWATORSKIE:

- oczyszczanie odkurzaczem filtrem HEPA

- oczyszczanie mechaniczne odwrocia gumkami różnej twardości

- oczyszczanie awersu szyby

- mechaniczne rozdublowywanie obiektu od szyby

- kąpanie w acetonie (ok.1 godz.)

- kąpanie w ciepłej wodzie
- przygotowywanie masy papierowej do uzupełnień

- uzupełnianie ubytków masą papierową

- naprawianie przedarć i pęknięć bibułką japońską kuranai na kleik skrobiowy

- wzmacnianie papieru 1,5 % roztworem metylocelulozy

- dublowanie na papier japoński Sekishu Shi, na kleik ze skrobi pszennej modyfikowanej

- prasowanie w prasie

- punktowanie akwarelami i pastelami suchymi

- rekonstruowanie ubytku lewej kolumny (przygotowanie wydruku i odpowiedniej, papierowej łatki)

- stabilizowanie w prasie

Fot 7. Lico, stan po konserwacji.

Fot 8. Lico, fragment; stan po konserwacji.

Fot 9. Lico, fragment; stan po konserwacji.

Dwie grafiki z widokiem Florencji

Obie grafiki w bardzo złym stanie. Obiekt od strony lica oraz odwrocia mocno zakurzony, zabrudzony, liczne zacieki i brązowe plamy. Liczne zagniecenia i załamnia papieru. Obie grafiki naklejone zostały na tekturową podkładkę przy pomocy płóciennej taśmy. Klej taśmy przeniknął w strukturę papieru.
Ponadto grafika 1 (Kościół św. Piotra) przedarta, z lewej strony przedstawienia duża brązowa tłusta plama nieznanego pochodzenia.

Nosilec v zelo slabem stanju. Obe grafike zelo zaprašene in umazane. Rjavi madeži, madeži od tekočine. Papir zmečkan, številni prepogibi. Obe grafike nalepljene na podložni, debeli papir s lepilnim trakom. Lepilo iz lepilnega traku podrel v strukturo papirja. Ena izmed grafik ("Templus St Petri") je raztrgana,  na lavi strani rjav, mastni madež.

Fot 1. Grafika1,  lico przed konserwacją.

Fot 2. Grafika 1, lico przed konserwacją, fragment. Widoczne plamy i rozdarcie.

Fot 3. Grafika 1, odwrocie, stan przed konserwacją.

Fot 4. Grafika 2, lico, stan przed konserwacją. Widoczne plamy i zagniecenia.

Fot 5. Grafika 2, odwrocie stan przed konserwacją.

ZABIEGI KONSERWATORSKIE:

- usunięcie tekturowych podkładek

- mechaniczne usunięcie płóciennych taśm

- odkurzanie odkurzaczem z filtrem HEPA

- oczyszczanie mechaniczne gumkami różnej twardości,

- zabezpieczenie warstwy malarskiej żelem z 3% roztworu metylocelulozy,

- oczyszczenie chemiczne, kąpiel grafik w wodzie,

- kąpiel odkwaszająco- wzmacniająca (płyn Nashen)

- wykonanie napraw przedarć i uzupełnień ubytków na stole podświetlanym (bibułka japońska Kuranai, masy papierowe barwione),

- suszenie i prostowanie w prasie,

- przygotowanie oprawy i zawieszenie w oprawie passe-partout

Fot 6. Grafika 1, stan po konserwacji.

Fot 7. Grafika 2, stan po konserwacji.